حالت چهره ی عیال اهل مصر باستان که با دهانی باز مومیایی شده، او را با عنوان «مومیایی زنِ جیغ کش» مشهور کرده است. حال تجزیه و تجرید های اخیر نشان می دهد که این ژست خاص مومیایی درواقع شاگرد از علت مرگش بوده است. اخیرا محققان مصری با انجام آزمایش های سی تی اسکن متوجه شواهدی از گرفتگی رگ های این مومیایی مبهم شده اند.
مصرشناسان محاجه می کنند که این زوجه باستانی به خشکی امدن معلول سکته ی قلبی درگذشته است و اطرافیانش احتمالا ساعت ها بعد به مرگ او جای پا گرفتار اند. بدین ترتیب، جسد زن زمانی کشف شده که براثر «جمود نعشی» جسدش کاملا قائم شده بود. جمود نعشی یا همان طورکه ابن سینا درون آثارش از آن با نشانی «مرگاخُشکی» یاد کرده است، به سفتی ماهیچه ها و مفاصل پس از اجل گفته می شود که از چند دقیقه تا چند روزگار پس از مرگ مبدا می شود.
در حالت جمود نعشی ماهیچه ها کاملا قرص باقی می مانند. سفتی ماهیچه ها حدوداً از چهار ساعت بعد از اجل شروع می شود و تا سیزده زمانه بعد از آن بوسیله اوج می رسد. این حالت معمولا ۴۸ تا ۶۰ شایسته کردن پس از اوج جمود از بین می جوی و رفته رفته نعش شُل می شود؛ ازاین رو، محققان باور دارند که فک مومیایی همان حالت ثانیه ی مرگ را برای همیشه حفظ کردن کرده است.
محققان دیگر درباره ی یافته های این وارسی به شدت تردید داشته اند. اَندرو وید، انسان شناس و فنی مومیایی از دانشگاه مک مَستر در تورنتو کانادا، بوسیله گیزمودو گفت که مومیایی کردن روندی تمام است؛ ولی سفتی جسد فقط برای چند روز باقی می مانَد. وید یکی از محققان ارشد «پروژه ی موجودی داده ی مومیایی ها به لحاظ رادیولوژی» است که پیش ازاین با همکارانش جسدی را به همان اسلوب مصر باستان مومیایی کرده و دریافته است که لاشه فرد چند روز و حتی چندین هفته کاملا یواش و منعطف پایا می مانَد.
موضوع دیگر این است که احتمالا پارچه ی پیچیده شده بوسیله دور فک به قدری محکم ودیعه نشده تا دهان را کاملا بسته نگه دارد. همچنین، شاید جمع شدگی بافت های بطی ء بدن براثر خشک شدن نمک ناترون مزید بر علت است و بوسیله این وضعیت نادیده فک مومیایی کمک کرده باشد.
دکتر سلیم درکنار مومیایی مریت آمون در وسیله سی تی اسکن
به گزارش روزنامه ی الأهرام مصر، مومیایی نامی به «مومیایی زن جیغ کش» در سال ۱۸۸۱ در مجموعه آرامگاه نامدار بوسیله «نهانگاه خسروانی» در حیاط ی قدیمی دیر البحری در شهر اقصر هویدا شد. کاهنان دودمان های بیست و یکم و بیست و دوم برای مصون نگه داشتن مقبره ی افراد بنیانی و اعضای خانواده های سلطنتی از دستبرد سارقان مقبره، اجساد آنان را تو این آرامگاه پنهان می کردند. روی لوحه ای که به خشکی امدن پارچه های مومیایی این زوجه راحتی گرفته، هویت او «شاهدخت سلطنتی، میرت آمون» ذکر شده است.
مصرشناسان هنوز درباره ی هویت این شاهزاده خانم مطمئن نیستند. داخل مصر باستان، چندین شاهزاده ی خانم با نام مریت آمون وجود داشت؛ از یکسره دختر فرعون سلاله هفدهم تبس، سِقِنِن رَع تائو دوم که درحدود سال ۱۵۵۸ ق م بر مصر فرمانروایی می کرد و دختر رامسس دوم که در سال ۱۲۷۹ ق م به مقام فرعونی رسید. رامسس دوم به رامسس بالغ اسمی بود.
در آرامگاه خسروانی دیر البحری مومیایی جیغ کش دیگری نیز بود دارد که بوسیله شاهزاده ی بدشانسی به صیت پِنتاور، فرزند رامسس سوم، تعلق دارد. پِنتاور قصد داشت به همدستی مادرش، شهبانو تیه، همسر دوم فرعون ، پدرش را بوسیله قتل برساند و خود بر مسند قدرت بنشیند؛ اما این توطئه فرجامی نداشت و او پس از دستگیری، به خودکشی وادار شد و پایان خود را حلق آویز کرد.شاهدخت مصر باستان مقدور است براثر سکته ی قلبی درگذشته باشد
وضعیت مومیایی کردن پِنتاور هم معترف بر این موضوع است. برخلاف سایر مومیایی های این کلکسیون آرامگاه، جسد او به درستی مومیایی نشده و مومیایی او بوسیله جای پارچه ی کتان، با چرم و پوست گوسفند مرموز شده است که بها کمی دارد. به خشکی امدن اثر همین مومیایی شدن معیوب پِنتاور، فک او بوسیله درستی بسته نشده است.
در وارسی ی اخیر، زاهی حواس، باستان شناس و مصرشناس نامی و وزیر گردشگری و آثار باستانی پیشین مصر ، بوسیله همراه دکتر جادو سلیم، رادیولوژیست دانشگاه قاهره، تقدیر مریت آمون را وارسی کرده اند. این دو محقق از طرز سی تی اسکن استفاده کرده اند. داخل این وضع عکس برداری، نسب اشعه ی ایکس پرتوهایی به رخساره مارپیچی به دور بدن ارسال می شود تا حاصل آن تصاویر کاملا سه گانه بُعدی باشد.
تصاویر سی تی اسکن علامت می دهد که مریت آمون به خوبی مومیایی شده و برخلاف پِنتاور نگون بخت، بسیاری از اعضایش از بدن خارج شده اند؛ اگرچه قلب و بوق و ریه ها تو بدن باقی گذاشته شده حیات و حفره ی شکم پر از پارچه و رَزین و عدد همچنین از کاسه ی قانون بیرون نشده حیات. درنتیجه ی جابه جایی مغز خلال اجل بوسیله جانب راستِ جمجمه، شیوه مومیایی هم کمی به عبث متمایل شده است.
قد مریت آمون ۱۵۱ سانتی متر بود. محققان براساس عظم ها و دندان های مومیایی معتقدند که او طی اجل در دهه ی پنجم زندگانی اش به سر می برد. دهان های مومیایی وضعیت مطلوبی ندارند و لبالب از حفره و سوراخ شدگی و فدایی از دندان های آسیاب نیز تا ریشه پوسیده بود. باوجوداین، مبصر ترین سرنخ محققان پیاده شدن کشف علت مرگ او، شواهدی از گرفتگی رگ ها است که بوسیله تجمع رسوبات یا پلاک هایی از روغن و فیبر روی دیواره ی داخلی عصب های خونین و درنهایت بروز حملات قلبی منجر می شود.
همین سرنخ محققان را بوسیله این حاصل رسانده که مریت آمون احتمالا به علت حمله ی قلبی درگذشته؛ البته این تشخیص فقط گمانه زنی است؛ چون گرفتگی عصب ها امکان پذیر است با انسداد ورید های خونی یا سکته ی مغزی نیز به مرگ فرد بینجامد. حواس و سلیم نتایج یافته های خود را مرداد امسال در نشریه ی «رادیولوژی و پزشکی هسته ای سمج» منتشر کردند.
مومیایی پِنتاور، پسر رامسس سوم، یکی دیگر از مومیایی های جیغ کش مصر باستان
ازآنجاکه مریت آمون به نیکوکاری مومیایی شده است، حواس و سلیم باور ندارند که او همچون پِنتاور با فضاحت مُرده باشد. بااین حال، مومیایی او هم وضعیت غیرمعمولی دارد؛ ازجمله دهان باز که گفتیم بارزترین خصوصیت این مومیایی است و خمیدگی غیرعادی پاها که در مچ پا باهم نخ شده اند. ازاین رو، محققان گمان می کنند که مریت آمون داخل تنهایی درگذشته و تا وقتی کسی به مرگش پی ببرد، جسد او براثر جمود نعشی بوسیله شدت قائم شده وجود. این محققان در مقاله ی خود تالیف اند که شاید مومیایی کنندگان مریت آمون روند مومیایی کردن جسد او را پیش از شُل شدن جسد شروع کرده و نتوانسته اند پاهایش را صاف کنند خواه فک او را ببندند.
مقاله های مرتبط:حل معمای قتل مستند زاده مصری بعد از ۲۶۰۰ سالدرون ذهن شکارچی: چه کسی شناخت دارد یک شیر را به قتل برساند؟
این وضعیت دهان درواقع نسبتا رایج بوده است. مارک رُز، سردبیر نشریه ی علمی «آرکئولوژی»، در سال ۲۰۰۹ تو مقاله ای این موضوع را معاینه و حتی در آن به مورد مریت آمون نیز رمز کرده است. در این مقاله، حتی تفسیرهایی از پروفسور آرتور آفدراهاید، متخصص نامدار مومیایی بود.
رُز در مقاله ی مذکور نشانی کرده که این ژست ترسناک مولود شُل شدن رباط های فک پس از مرگ بوده است. همچنین، پارچه های دور فک که دهان را ودیعه نگه می دارند، ممکن است در این تک به دلیلی نامعلوم شُل شده باشند.
اَندرو نلسون، استاد زیست باستان شناسی از دانشگاه وسترن تو انتاریو و مشاور تجسس ی حواس و سلیم ، در این زمینه گفت:عادت مومیایی کردن به اندکی معمول و تشریفاتی است که باید دلیل واضحی بخاطر صاف نکردن پاها و قراردادن جسد داخل حالت کاملا آرامیده حیات داشته باشد؛ خصوصا که از شواهد این نعوظ برمی آید که با مومیایی بوسیله خوبی رفتار شده تا او را برای عمر پس از مرگ آماده کنند.
سلیم در این باره به لایو ساینس گفت که مشخص نیست مصریان باستان از کِی پس از درگذشت متوفی، سیلان مومیایی کردن اجساد او را شروع می کردند. مریت آمون به نیکی مومیایی شده؛ ولی درباره ی این موضوع وسواس حیات دارد که مومیایی کنندگان فک مُرده را بوسیله درستی بسته باشند.
نلسون در ادامه افزود:به یاد بسپارید که مصریان باستان داده ها دقیقی از نحوه ی مومیایی کردن از خویشتن به جای نگذاشته اند؛ در برابر منظور داشتند این ارتکاب را مخفی نگه دارند. آنچه حالا داخل این باره می دانیم، معلومات اندکی است که اغلب برگرفته از آثار و تالیف های سفرنامه نویسان و مورخان قدیمی همچون هرودوت است که بسیار از ۱۰۰۰ سال با دوران اوج مومیایی کردن مردگان فاصله داشته اند.
دکتر سلیم و همکارانش اعتقاد دارند که برای روشن شدن رابطه ی بین مومیایی و پدیده هایی مشابه جمود نعشی، به انجام تحقیقات بیشتری روی مومیایی هایی مانند مریت آمون نیاز است. درپایان، باید گفت که سی تی اسکن کمکی به کشف هویت این شاهدخت باستانی نکرد؛ ولی یکی از سرنخ های محققان خارج نکردن مغز از بدن مومیایی است.
همان طورکه حواس و سلیم در مقاله ی خود نوشته اند، بیرون کردن مغز از بدن مُرده داخل مومیایی های سلاله نوزدهم بیشتر از مومیایی های دودمان هفدهم متداول بوده است؛ به همین دلیل، شاید بتوانیم مریت آمون را همان دختر خسرو تبس، سقنن رع تائو دوم، اسمی به «تائو شجاع» بدانیم.بیشتر بخوانید:چگونه می استعداد عاری شکافتن سر، مغز انسان را بوسیله کامپیوتر هموار کردمحدودیت رفت وآمد بین استانی از قفا فردا اعمال می شودسازمان نظام پزشکی: کشندگی کرونا در موارد بستری ایران ۱۵ درصد استاختلال آگورافوبیا (بازارهراسی)؛ علائم، علل و درمانکریسپر در رویان ها بوسیله جای تصحیح ژن، می تواند کل کروموزوم را حذف درنگ
مصرشناسان محاجه می کنند که این زوجه باستانی به خشکی امدن معلول سکته ی قلبی درگذشته است و اطرافیانش احتمالا ساعت ها بعد به مرگ او جای پا گرفتار اند. بدین ترتیب، جسد زن زمانی کشف شده که براثر «جمود نعشی» جسدش کاملا قائم شده بود. جمود نعشی یا همان طورکه ابن سینا درون آثارش از آن با نشانی «مرگاخُشکی» یاد کرده است، به سفتی ماهیچه ها و مفاصل پس از اجل گفته می شود که از چند دقیقه تا چند روزگار پس از مرگ مبدا می شود.
در حالت جمود نعشی ماهیچه ها کاملا قرص باقی می مانند. سفتی ماهیچه ها حدوداً از چهار ساعت بعد از اجل شروع می شود و تا سیزده زمانه بعد از آن بوسیله اوج می رسد. این حالت معمولا ۴۸ تا ۶۰ شایسته کردن پس از اوج جمود از بین می جوی و رفته رفته نعش شُل می شود؛ ازاین رو، محققان باور دارند که فک مومیایی همان حالت ثانیه ی مرگ را برای همیشه حفظ کردن کرده است.
محققان دیگر درباره ی یافته های این وارسی به شدت تردید داشته اند. اَندرو وید، انسان شناس و فنی مومیایی از دانشگاه مک مَستر در تورنتو کانادا، بوسیله گیزمودو گفت که مومیایی کردن روندی تمام است؛ ولی سفتی جسد فقط برای چند روز باقی می مانَد. وید یکی از محققان ارشد «پروژه ی موجودی داده ی مومیایی ها به لحاظ رادیولوژی» است که پیش ازاین با همکارانش جسدی را به همان اسلوب مصر باستان مومیایی کرده و دریافته است که لاشه فرد چند روز و حتی چندین هفته کاملا یواش و منعطف پایا می مانَد.
موضوع دیگر این است که احتمالا پارچه ی پیچیده شده بوسیله دور فک به قدری محکم ودیعه نشده تا دهان را کاملا بسته نگه دارد. همچنین، شاید جمع شدگی بافت های بطی ء بدن براثر خشک شدن نمک ناترون مزید بر علت است و بوسیله این وضعیت نادیده فک مومیایی کمک کرده باشد.
دکتر سلیم درکنار مومیایی مریت آمون در وسیله سی تی اسکن
به گزارش روزنامه ی الأهرام مصر، مومیایی نامی به «مومیایی زن جیغ کش» در سال ۱۸۸۱ در مجموعه آرامگاه نامدار بوسیله «نهانگاه خسروانی» در حیاط ی قدیمی دیر البحری در شهر اقصر هویدا شد. کاهنان دودمان های بیست و یکم و بیست و دوم برای مصون نگه داشتن مقبره ی افراد بنیانی و اعضای خانواده های سلطنتی از دستبرد سارقان مقبره، اجساد آنان را تو این آرامگاه پنهان می کردند. روی لوحه ای که به خشکی امدن پارچه های مومیایی این زوجه راحتی گرفته، هویت او «شاهدخت سلطنتی، میرت آمون» ذکر شده است.
مصرشناسان هنوز درباره ی هویت این شاهزاده خانم مطمئن نیستند. داخل مصر باستان، چندین شاهزاده ی خانم با نام مریت آمون وجود داشت؛ از یکسره دختر فرعون سلاله هفدهم تبس، سِقِنِن رَع تائو دوم که درحدود سال ۱۵۵۸ ق م بر مصر فرمانروایی می کرد و دختر رامسس دوم که در سال ۱۲۷۹ ق م به مقام فرعونی رسید. رامسس دوم به رامسس بالغ اسمی بود.
در آرامگاه خسروانی دیر البحری مومیایی جیغ کش دیگری نیز بود دارد که بوسیله شاهزاده ی بدشانسی به صیت پِنتاور، فرزند رامسس سوم، تعلق دارد. پِنتاور قصد داشت به همدستی مادرش، شهبانو تیه، همسر دوم فرعون ، پدرش را بوسیله قتل برساند و خود بر مسند قدرت بنشیند؛ اما این توطئه فرجامی نداشت و او پس از دستگیری، به خودکشی وادار شد و پایان خود را حلق آویز کرد.شاهدخت مصر باستان مقدور است براثر سکته ی قلبی درگذشته باشد
وضعیت مومیایی کردن پِنتاور هم معترف بر این موضوع است. برخلاف سایر مومیایی های این کلکسیون آرامگاه، جسد او به درستی مومیایی نشده و مومیایی او بوسیله جای پارچه ی کتان، با چرم و پوست گوسفند مرموز شده است که بها کمی دارد. به خشکی امدن اثر همین مومیایی شدن معیوب پِنتاور، فک او بوسیله درستی بسته نشده است.
در وارسی ی اخیر، زاهی حواس، باستان شناس و مصرشناس نامی و وزیر گردشگری و آثار باستانی پیشین مصر ، بوسیله همراه دکتر جادو سلیم، رادیولوژیست دانشگاه قاهره، تقدیر مریت آمون را وارسی کرده اند. این دو محقق از طرز سی تی اسکن استفاده کرده اند. داخل این وضع عکس برداری، نسب اشعه ی ایکس پرتوهایی به رخساره مارپیچی به دور بدن ارسال می شود تا حاصل آن تصاویر کاملا سه گانه بُعدی باشد.
تصاویر سی تی اسکن علامت می دهد که مریت آمون به خوبی مومیایی شده و برخلاف پِنتاور نگون بخت، بسیاری از اعضایش از بدن خارج شده اند؛ اگرچه قلب و بوق و ریه ها تو بدن باقی گذاشته شده حیات و حفره ی شکم پر از پارچه و رَزین و عدد همچنین از کاسه ی قانون بیرون نشده حیات. درنتیجه ی جابه جایی مغز خلال اجل بوسیله جانب راستِ جمجمه، شیوه مومیایی هم کمی به عبث متمایل شده است.
قد مریت آمون ۱۵۱ سانتی متر بود. محققان براساس عظم ها و دندان های مومیایی معتقدند که او طی اجل در دهه ی پنجم زندگانی اش به سر می برد. دهان های مومیایی وضعیت مطلوبی ندارند و لبالب از حفره و سوراخ شدگی و فدایی از دندان های آسیاب نیز تا ریشه پوسیده بود. باوجوداین، مبصر ترین سرنخ محققان پیاده شدن کشف علت مرگ او، شواهدی از گرفتگی رگ ها است که بوسیله تجمع رسوبات یا پلاک هایی از روغن و فیبر روی دیواره ی داخلی عصب های خونین و درنهایت بروز حملات قلبی منجر می شود.
همین سرنخ محققان را بوسیله این حاصل رسانده که مریت آمون احتمالا به علت حمله ی قلبی درگذشته؛ البته این تشخیص فقط گمانه زنی است؛ چون گرفتگی عصب ها امکان پذیر است با انسداد ورید های خونی یا سکته ی مغزی نیز به مرگ فرد بینجامد. حواس و سلیم نتایج یافته های خود را مرداد امسال در نشریه ی «رادیولوژی و پزشکی هسته ای سمج» منتشر کردند.
مومیایی پِنتاور، پسر رامسس سوم، یکی دیگر از مومیایی های جیغ کش مصر باستان
ازآنجاکه مریت آمون به نیکوکاری مومیایی شده است، حواس و سلیم باور ندارند که او همچون پِنتاور با فضاحت مُرده باشد. بااین حال، مومیایی او هم وضعیت غیرمعمولی دارد؛ ازجمله دهان باز که گفتیم بارزترین خصوصیت این مومیایی است و خمیدگی غیرعادی پاها که در مچ پا باهم نخ شده اند. ازاین رو، محققان گمان می کنند که مریت آمون داخل تنهایی درگذشته و تا وقتی کسی به مرگش پی ببرد، جسد او براثر جمود نعشی بوسیله شدت قائم شده وجود. این محققان در مقاله ی خود تالیف اند که شاید مومیایی کنندگان مریت آمون روند مومیایی کردن جسد او را پیش از شُل شدن جسد شروع کرده و نتوانسته اند پاهایش را صاف کنند خواه فک او را ببندند.
مقاله های مرتبط:حل معمای قتل مستند زاده مصری بعد از ۲۶۰۰ سالدرون ذهن شکارچی: چه کسی شناخت دارد یک شیر را به قتل برساند؟
این وضعیت دهان درواقع نسبتا رایج بوده است. مارک رُز، سردبیر نشریه ی علمی «آرکئولوژی»، در سال ۲۰۰۹ تو مقاله ای این موضوع را معاینه و حتی در آن به مورد مریت آمون نیز رمز کرده است. در این مقاله، حتی تفسیرهایی از پروفسور آرتور آفدراهاید، متخصص نامدار مومیایی بود.
رُز در مقاله ی مذکور نشانی کرده که این ژست ترسناک مولود شُل شدن رباط های فک پس از مرگ بوده است. همچنین، پارچه های دور فک که دهان را ودیعه نگه می دارند، ممکن است در این تک به دلیلی نامعلوم شُل شده باشند.
اَندرو نلسون، استاد زیست باستان شناسی از دانشگاه وسترن تو انتاریو و مشاور تجسس ی حواس و سلیم ، در این زمینه گفت:عادت مومیایی کردن به اندکی معمول و تشریفاتی است که باید دلیل واضحی بخاطر صاف نکردن پاها و قراردادن جسد داخل حالت کاملا آرامیده حیات داشته باشد؛ خصوصا که از شواهد این نعوظ برمی آید که با مومیایی بوسیله خوبی رفتار شده تا او را برای عمر پس از مرگ آماده کنند.
سلیم در این باره به لایو ساینس گفت که مشخص نیست مصریان باستان از کِی پس از درگذشت متوفی، سیلان مومیایی کردن اجساد او را شروع می کردند. مریت آمون به نیکی مومیایی شده؛ ولی درباره ی این موضوع وسواس حیات دارد که مومیایی کنندگان فک مُرده را بوسیله درستی بسته باشند.
نلسون در ادامه افزود:به یاد بسپارید که مصریان باستان داده ها دقیقی از نحوه ی مومیایی کردن از خویشتن به جای نگذاشته اند؛ در برابر منظور داشتند این ارتکاب را مخفی نگه دارند. آنچه حالا داخل این باره می دانیم، معلومات اندکی است که اغلب برگرفته از آثار و تالیف های سفرنامه نویسان و مورخان قدیمی همچون هرودوت است که بسیار از ۱۰۰۰ سال با دوران اوج مومیایی کردن مردگان فاصله داشته اند.
دکتر سلیم و همکارانش اعتقاد دارند که برای روشن شدن رابطه ی بین مومیایی و پدیده هایی مشابه جمود نعشی، به انجام تحقیقات بیشتری روی مومیایی هایی مانند مریت آمون نیاز است. درپایان، باید گفت که سی تی اسکن کمکی به کشف هویت این شاهدخت باستانی نکرد؛ ولی یکی از سرنخ های محققان خارج نکردن مغز از بدن مومیایی است.
همان طورکه حواس و سلیم در مقاله ی خود نوشته اند، بیرون کردن مغز از بدن مُرده داخل مومیایی های سلاله نوزدهم بیشتر از مومیایی های دودمان هفدهم متداول بوده است؛ به همین دلیل، شاید بتوانیم مریت آمون را همان دختر خسرو تبس، سقنن رع تائو دوم، اسمی به «تائو شجاع» بدانیم.بیشتر بخوانید:چگونه می استعداد عاری شکافتن سر، مغز انسان را بوسیله کامپیوتر هموار کردمحدودیت رفت وآمد بین استانی از قفا فردا اعمال می شودسازمان نظام پزشکی: کشندگی کرونا در موارد بستری ایران ۱۵ درصد استاختلال آگورافوبیا (بازارهراسی)؛ علائم، علل و درمانکریسپر در رویان ها بوسیله جای تصحیح ژن، می تواند کل کروموزوم را حذف درنگ
- ۹۹/۰۸/۱۲